Sedema Qedîm

Agir, nehletiya kalên me yên qedîm! Sedema her tiştê ku êş û jan li nav de. Li demên qedîm de hatiye dîtin. Lê çawa û çima? Wate û giringiya'w çi bû gelo? Sîstema fikrîna insên da tiştê ku wate nikar bê dayîn her awayî objeya tirsînê ye. -Xwedê jî di ciheke ew qas fikrîna wê zor de ye ku miro her tim jê ditirse an jî hêsantirî agir!-

Agir ew demên qedîm de tiştek bêqontrolkirin bû, gava derdiket holê cih û bar, zar û yarên insên kavil dikir. Çawa dikarîn temînin? Gelo ma me'ne hatibû danîn ku wateya "temîn"ê bizanin? Tiştê ku miro nizane çi ye, çareseriya wê çawa tê zanîn? Û agir di nav vê bêwateyiyê de her dem tirsa kalên me yên qedîmtirîn qedîm bû, lê... çi bû sedem û kîjan demê da ew xala girîng çi bû ku êdî ew tirsa qedîm hat qontrol kirin? Pêşiyê bi brûsk, tav û hwd ve çê dibû. Insên nedizanî dê çawa agirê çê bike. Çêkirin, lew hêj bê wate bû ku ew(em) bêjin 'pêxistin'. Û insên tiştê nizane çê bike jî ditirse, jixwe insên ji hevîrê afirîna xwe tirsonek e.

Û xilas! Tirsîn, gelo? Kalekî qedîm agirê ewilîn pêxist û ez dikarim bikevim hemî behsa ku ew kalê qedîm ji xwe û ew agirê pêxistî tirsyaye û nenihêriye pişt xwe û bazda ye û gotiye "oyy min çi kir? Ez nehletî me êdî" filan û bêvan. Wî/ê kalê qedîm agir pêxist, Xwedê gunha'w efû bike!

Dibêjin dibe ku ew agirê ewilîn pê çiqîna kevira hatiye pêxistin. Kîjan kevir dixwast ku bibe sedema guheneke ew qas mezin! Pêşiyê rabûn xwarin û vexwarin pijandin, kelandin û tarîtî ronandin, safî bûn lê hine malkavilbûyî rabûn kirin objeya gunehê. Êdî agir destê kê de be ew e serdest!

Agir hat qontrol kirin, asta tirsînê guherî û miro dikare bêje êş û jan û xirabiyên mezin hatin qontrol kirin. Di nav nifiran de jî xuya ye 'agir bikeve mala te!'. Çi nifirek mezin û jandan.

Xwezî agir bi agirbûna xwe ve maba! Agir bû her tişt bû barût tifek bimbe, ya girîngtir bû hevîrtirşê hesin. Şîyara me jî guherî bi vê guherînê; agirê mezintir destê kê de be ew e serdest! Avrupayî gotin em in û mala aborjîniyan xirab kir, paşê hemiya go ne em in mala hevdu xirab kirin. Paşîntir hîtler go ez im, ez ê day bavê we bidim pişta we û mala milyonan xirab kir, emerîqa ma qet binde dimîne go ez im, tu kê yî pîçê marsê û japonî cih de kavil kir. Hêj jî dû agirê mezintirîn in; nûkleer! Tejû pêşbînî teorî filan û bêvan hene li ser nûkleerê, Ka em bisekinin dê kengî dinyayê tim kavil bikin...